Oog voor identiteit

1 juni 2016 door Bart Wagenaar

Bart Wagenaar

Voor wie ervaring heeft met het maken van opleidingsproducten is het een bekende rolverdeling: er is een inhoudsdeskundige en een opleidingsdeskundige. Waar de eerste de inhoud van een cursus aandraagt, zorgt de laatste ervoor dat de inhoud didactisch verantwoord aangeboden wordt. Wat zijn nou de belangrijkste succesfactoren voor deze samenwerking?

Ik besefte mij dat ik in eerdere functies geregeld vergelijkbare relaties met anderen had. Altijd in een net iets andere vorm, maar altijd met als basis dat ik vanuit mijn specialisme, iets deed met/mocht zeggen over het werk van anderen.

Onderzoeker
Als onderzoeker werkte ik voor het Veteraneninstituut, alhoewel ik geen veteraan was. Door sommige veteranen werd ik met een schuin oog aangekeken werd. Logisch, want voor hen is hun veteraanzijn iets wat hun definieert. Twee belangrijke zaken die ik in deze rol leerde:

Ben nieuwsgierig en laat zien dat je de ander wilt begrijpen.
snap het belang van identiteit voor mensen, ga hier niet aan voorbij.

Ik werkte met een onderwerp, dat bij velen raakte aan hun identiteit. Ik leerde dat er op dit gebied weinig ‘speelruimte’ was. Als je zegt dat je de ander begrijpt, zonder dat de ander dit herkent, dan creëer je wrijving. Door nieuwsgierig te zijn en te laten zien dat je de ander op dit gebied wilt begrijpen, laat je zien te snappen dat dit heel belangrijk voor hem/haar is.

Assessmentpsycholoog
Na mijn baan als onderzoeker, ben ik de assessmentpsychologie ingerold. Eigen aan het vak is, dat ik geregeld uitspraken moest doen over de geschiktheid van mensen, voor functies die ik nooit uitgevoerd heb. Twee dingen die ik in deze rol leerde:

Luister naar iemands verhaal en stel vragen op basis hiervan.
Durf keuzes te maken en onderbouw

Door vragen te stellen op basis van een verhaal, laat je zien (en wordt je gedwongen) te luisteren. Je moet de ander snappen om een goede, aansluitende vraag te kunnen stellen. Vervolgens kun je, op basis van het verhaal van de ander, keuzes maken vanuit jouw vakgebied. Keuzes worden doorgaans geaccepteerd als je ze op basis van jouw kennis onderbouwt en relateert aan het verhaal van de ander.

Trainer
Meer en meer ging ik trainingen geven. Hierbij ging ik van het fotomoment dat een assessment is, naar het proces van mensen begeleiden in hun leerproces. Nu waren mijn deelnemers vaak meer inhoudsdeskundig dan ik. Twee zaken die mij hielpen:

Zorg dat je altijd de toegevoegde waarde van jouw rol kan benoemen.
Laat zien dat je de ander begrijpt, maar alleen als je zeker weet dat het klopt.

Het is belangrijk om je rol en toegevoegde waarde helder uit te leggen. Hierdoor snappen anderen wat ze kunnen verwachten en zien ze meer wat je doet. Toch is alleen je rol uitleggen niet altijd voldoende. Het kan helpen als je laat zien dat je de praktijksituatie van de ander herkent, met een korte opmerking of een voorbeeld. Hierbij geldt er wat mij betreft één gouden regel: zorg dat de opmerking klopt! Als dit niet het geval is, dan creëer je namelijk precies het tegenovergestelde als het beoogde.

Conclusie
We zijn aan het zoeken naar de succesfactoren voor een goede samenwerking tussen inhouds- en opleidingsdeskundigen. In eerdere functies kwam ik vergelijkbare relaties tegen, waarin ik telkens bepaalde aspecten benadrukt zag. Als ik dit relateer tot onze onderzoeksvraag, dan zou ik tot de volgende samenvatting kunnen komen:

Ben benieuwd naar de kennis van de inhoudsdeskundige. Laat zien dat je hem of haar wilt begrijpen. Luister goed naar zijn of haar verhaal en stel vragen naar aanleiding hiervan. Laat het ook zien als je verstand van het onderwerp krijgt. Dit kan de relatie versterken, maar zorg er dan wel voor dat je opmerkingen kloppen. Snap dat voor veel inhoudsdeskundigen, hun kennis een deel van hun identiteit is. Ga hier niet aan voorbij. In de relatie zorg altijd dat jij de toegevoegde waarde van jouw rol in het proces kan benoemen. Durf keuzes te maken op basis van jouw vakkennis en onderbouw deze. Laat waar mogelijk in je onderbouwing zien dat je oog hebt voor het verhaal van de ander.

Ik ben benieuwd in hoeverre bovenstaande aansluit bij onze onderzoeksvraag en kijk uit naar reacties!

Dit blog is geschreven in het kader van de discussie ‘Inhoudsdeskundigen komen van Mars en onderwijskundigen van Venus’, die wij samen met Isabelle Langeveld hebben opgestart op de LOSmakers-Linkedinpagina. Op 31 mei is hierover een online-bijeenkomst geweest.